piątek, 17 kwietnia 2020

W marszowym rytmie





Marsz
,  z języka francuskiego marcher [czyt. marszą] - iść, maszerować, jest w muzyce artystycznej samodzielnym utworem lub częścią większej formy muzycznej, np. sonaty, symfonii, opery, baletu. Zazwyczaj posiada prostą melodię, parzyste metrum, stałe powtarzane schematy rytmiczne, wyraźnie zaznaczone akcenty metryczne. Marsze w przeszłości historycznej* często towarzyszyły muzyce W różnych ceremoniałach i uroczystościach, np. podczas parad wojskowych czy przemarszów wojsk w czasie działań wojennych. Ich rytm wzmacniany był brzmieniem instrumentów, np. trąbek i kotłów.

Poznawane przykłady zapisujcie w zeszycie jako kolejne punkty





MARSZ RADECKIEGO


Jednym z najbardziej znanych i lubianych przez melomanów marszów jest utwór Johanna Straussa (ojca) Marsz Radeckiego. Zadedykowany został feldmarszałkowi Josephowi Radetzkiemu, jednemu z najwybitniejszych dowódców austriackich XIX wieku, który dowodził min. w bitwie pod Custozą w 1848 roku. Ten bohaterski przywódca w znaczący sposób przyczynił się do klęski Napoleona. Utwór Marsz Radeckiego współcześnie grany jest podczas uroczystych imprez niepodległościowych oraz wieńczy swoją muzyką Wiedeński Koncert Noworoczny. W czasie jego wykonywania publiczność pod kierunkiem dyrygenta wyklaskuje z różną dynamiką marszowy rytm.










MARSZ PUŁKOWNIKA BOGEY'A


Jeden z najbardziej znanych współczesnych marszów pochodzi z filmu wojennego Most na rzece Kwai, w reżyserii Davida Leana [czyt. lina]. Stanowi on motyw przewodni filmu, a jedna ze scen ukazuje maszerującą kompanię brytyjskich jeńców wojennych wracających z ciężkich robót do obozu, którzy gwiżdżą melodię marsza i wytupują głośno jego rytm. Choć raźna melodia drastycznie kontrastuje z obozową rzeczywistością, jest ona symbolem ich niezależności i wiary w odzyskanie wolności.
Film Most na rzece Kwai został nagrodzony przez Amerykańską Akademię Filmową wieloma Oskarami, m.in. za najlepszą muzykę, której twórcą był kompozytor Malcolm Arnold [czyt. malkolm].









MARSZ RAKOCZEGO


Dużą popularnością melomanów cieszy się Marsz Rakoczego oparty na węgierskiej melodii ludowej, którą podobno bardzo lubił książę Franciszek II Rakoczy, przywódca antyaustriackiego powstania w latach 1703-1711.  Skomponował go francuski kompozytor romantyczny Hektor Berlioz. Utwór jest częścią kantaty dramatycznej Potępienie Fausta, opartej na dramacie Johanna Wolfganga Goethego. Wzbudził też zainteresowanie innych kompozytorów, np. Franciszek Liszt opracował melodię marsza w formie wariacji i umieścił w swojej XV rapsodii węgierskiej. Marsz Rakoczego jest najpopularniejszym marszem na Węgrzech i uchodzi tam za utwór o charakterze patriotycznym, granym niemal przy każdej uroczystości państwowej.
O wschodzie słońca błądzi Faust po węgierskiej równinie. Samotność przerywa mu gromada wieśniaków, którzy śpiewają i tańczą. Wesoły nastrój wnet się mąci - pojawiają się sylwetki zbrojnych żołnierzy, niebo w oddali zabarwia się łuną pożaru, słychać sygnały trąb wzywających naród do walki o wolność. Rozbrzmiewa pełna życia bohaterska melodia „Marsza węgierskiego" („Marsza Rakoczego").
Józef Kański, Przewodnik operowy







MARSZ WESELNY





Jeden z wybitnych niemieckich romantyków muzycznych Feliks Menselssohn-Bartholdy [czyt. mendelson bartoldy] skomponował w 1842 roku Marsz do swojej Uwertury orkiestrowej. To dzieło symfoniczne powstało, kiedy artysta skończył 17 lat, ale wiele lat później kompozytor dopisał kilka scenicznych części muzycznych, aby dopełnić dzieło zamówione przez króla Prus, Fryderyka Wilhelma IV na urodziny monarchy. Była to urocza komedia oparta na sztuce Williama Szekspira Sen nocy letniej, która ukazywała historię romantycznej miłości i nawiązywała do angielskiego folkloru i antycznych legend. Akcja sztuki rozgrywa się w świecie realnym pomieszanym ze światem fantastyki i baśniowości, pełnym leśnych elfów i wróżek. Muzyka Mendelssohna wspaniale oddała żartobliwy charakter i lekki klimat utworu. W późniejszym czasie wybrane muzyczne części dzieła zebrane zostały w suitę. Królowa Wiktoria, wielbicielka muzyki Mendelssohna, zachwyciła się Marszem z Uwertury i postanowiła wykorzystać go w oprawie muzycznej ślubu swojej córki. Po dzień dzisiejszy utwór ten grany jest podczas uroczystych ceremonii ślub.

     Scena ze sztuki Williama Szekspira Sen nocy letniej


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz